Zaburzenia osobowości są trwałymi, mającymi początek w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania i trwającymi w okresie dorosłego życia, uporczywymi, dominującymi zaburzeniami wewnętrznych doświadczeń i zachowań, które powodują cierpienie bądź znaczne upośledzenie funkcjonowania społecznego. Zaburzenia osobowości przejawiają się jako problemy w procesach poznawczych (sposobie spostrzegania i myślenia o sobie i innych), uczuciach (zakres, intensywność i właściwość reakcji emocjonalnych) oraz zachowaniu (funkcjonowanie interpersonalne, zawodowe i społeczne oraz kontrola impulsywnych zachowań).
Wyróżnia się:
Osobowość paranoiczną
Są to zaburzenia osobowości, które charakteryzuje nadmierna wrażliwość na niepowodzenia, niezdolność do wybaczania zniewag, podejrzliwość i tendencja do interpretacji obojętnych zachowań innych ludzi jako wrogich, nawracająca podejrzliwość bez uzasadnienia, dotycząca seksualnej wierności współmałżonka czy partnera i nieustępliwość w obronie własnych praw.
Osobowość schizoidalną
Charakteryzuje się wycofaniem z kontaktów emocjonalnych, społecznych i innych, tendencją do fantazjowania, działania w samotności i introspekcji; ograniczeniem zdolności do wyrażania uczuć i odczuwania przyjemności.
Osobowość dyssocjalną
Charakteryzuje się lekceważeniem zobowiązań społecznych, nieliczeniem się z uczuciami innych, znaczącą niewspółmiernością między zachowaniami a obowiązującymi normami społecznymi. Zachowanie to niełatwo ulega zmianie po różnych negatywnych doświadczeniach, włącznie z karaniem. Występuje również tendencja do obwiniania innych, agresywność.
Osobowość chwiejna emocjonalnie
Cechuje się wyraźną tendencją do działań impulsywnych bez przewidywania konsekwencji tych działań, zmiennym nastrojem nie dającym się przewidzieć. Występuje też skłonność do wybuchów emocjonalnych, niezdolność do kontrolowania działań impulsywnych, tendencja do zachowań zaczepnych i konfliktów z innymi.
Osobowość histrioniczną
Charakteryzuje ją płytka i chwiejna uczuciowość, tendencja do dramatyzowania, teatralności, przesadna ekspresja emocjonalna, sugestywność, egocentryzm, pobłażliwość wobec siebie, nie uwzględnianie potrzeb innych, nadmierna uraźliwość oraz pragnienie zainteresowania ze strony innych i uznania. Często zdarzają się próby samobójcze.
Osobowość anankastyczną
Charakteryzuje się tendencją do niepewności, wątpliwości, perfekcjonizmu, nadmierną skrupulatnością, potrzebą sprawdzania i zajmowania się drobiazgami, sztywnością, uporem i ostrożnością.
Osobowość lękliwą (unikającą)
Charakteryzuje ją uczucie napięcia, lęku, niepewności i poczucia niższości, pragnienie akceptacji i uznania, nadmierna wrażliwość na odrzucenie i krytykę, zawężenie osobistych więzi społecznych oraz tendencja do unikania niektórych działań przez stałe wyolbrzymianie potencjalnego zagrożenia lub ryzyka w codziennych sytuacjach. U osób tych częste są zaburzenia depresyjne i lękowe (zwłaszcza fobie społeczne).
Osobowość zależną
Charakteryzuje się biernym opieraniem się na innych w podejmowaniu mniej lub bardziej ważnych decyzji życiowych, nadmierną obawą przed porzuceniem, poczuciem bezradności i niekompetencji, bierną uległością wobec życzeń starszych od siebie i innych osób oraz niedostatecznym wypełnianiem codziennych zadań. Często występuje skłonność do przenoszenia odpowiedzialności na innych.